PAŃSTWO KOŚCIELNE

Państwo w centralnej części Półwyspu Apenińskiego, ze stolicą w Rzymie. Istniejące w latach 756-1870 i kontynuowane współcześnie przez Watykan, rządzone przez papieży jako świeckich monarchów. Początki Państwa Kościelnego sięgają VII w, kiedy władcami Rzymu i środkowej Italii stali się papieże. Skupiali w swym ręku władzę kościelną i świecką. Niepokojeni przez barbarzyńców, szukali pomocy u władców frankijskich. Papież Stefan II zwrócił się o pomoc przeciw Longobardom do króla Franków Pepina Małego, który w kolejnych wyprawach w latach 754-756 pokonał barbarzyńców. Odebrane im ziemie tj: księstwo rzymskie, egzarchat roweński, Pentapolis i Umbrię, przekazał we władnie papieżowi, mimo sprzeciwów cesarzów bizantyjskich. Ziemie te dały początek Państwa Kościelnego, którego władcami byli kolejni biskupi Rzymu. W 1049 roku do Państwa Kościelnego przyłączono księstwo Benewentu. Bezposrednia władza papieży ograniczała się do terenów w pobliżu Rzymu. Inne ziemie przeszły w zarząd poteżnych papieskich lenników. Wraz ze wzrostem potegi papiestwa umacniała się pozycja Państwa Kościelnego. W 1213 roku cesarz Fryderyk II wydał tzw. Złotą Bullę, w której zobowiązał się do ochrony papieża i jego ziem, uznając tym samym prawnie Państwo Kościelne. W 1274 roku Rudolf Habsburg potwierdził niezalezność Państwa Kościelnego od cesarstwa. Istnienie Państwa Kościelnego było mocno zagrożone w okresie tzw. niewoli awiniońskiej papieży w latach 1309-1377. W Rzymie pod nieobecność papieży rywalizowały ze sobą możnowładcze rody Colonnów i Orsinich. Na pozostałym obszarze Państwa Kościelnego powstały republiki i tyranie. W XV-XVI w papieże usunęli swoich lenników i przejęli władzę absolutną w całym państwie. Na ten okres przypadło apogeum rozwoju Państwa Kościelnego, które stało się jednym z głównych ośrodków kultury i sztuki odrodzenia. W okresie reformacji międzynarodowy autorytet Państwa Kościelnego uległ znacznemu osłabieniu. Władzą świecką papieży zachwiało wkroczenie do Państwa Kościelnego armii rewolucyjnej Francji. W latach 1798-1799 na jego terenach utworzono przejściowo Republikę Rzymską. W 1809 roku Państwo Kościelne zostało włączone do Francji. Władze papieską w Państwie Kościelnym przywrócił kongres wiedeński. W roku 1848 ponownie ustanowiono republikę, a w 1849 roku przywrócono władzę papieża. W 1859 i 1860 roku Państwo Kościelne zostało zajęte z wyjątkiem Rzymu przez wojska piemonckie. W 1867 roku walki o Rzym toczył G. Garibaldi, który został pokonany przez wojska francuskie. wykorzystując upadek II cesarstwa we Francji, w 1870 roku król Włoch Wiktor Emanuel II zajął Rzym, ostatecznie włączając Państwo Kościelne do państwa włoskiego. Papież Pius IX nie uznał tej aneksji i na znak protestu ogłosił się ,,więźniem Watykanu". Likwidacja Państwa Kościelnego była przyczyną napietych stosunków pomiędzy Stolicą Apostolską i rządami Włoch do czasu podpisania traktatów laterańskich w 1929 roku. Na mocy tych traktatów rząd włoski uznał suwerenną władzę papieży w Watykanie podpisując z nim konkordat.

Powrót do strony głównej