Michał Anioł

Włoski rzeźbiarz, malarz, architekt i poeta. Jeden z najwybitniejszych artystów epoki renesansu. Wykształcony we florenckim warsztacie malarza D.Ghirlandaia, w dziedzinie rzeźby w pracowni Bertolda di Giovanni. W latach 1490-1492 przebywał na dworze L.Medici zw.Wspaniałym, gdzie zetknął się z humanistami z kregu Akademii Florenckiej. jego działalność artystyczna związana jest z Bolonią 1494-1495, Florencją 1501-1505, 1517-1534 oraz z Rzymem 1496-1501, 1505-1517, 1534-1564, gdzie twórczość artysty objęta została mecenatem papieskim. Główny temat rzeźb Michała Anioła stanowiła postać ludzka, w której artysta ukazał głęboki sens metafizyczny. Służyły temu heraizowane figury w dynamicznych pozach ze spotęgowanym efektem cierpienia, od harmonijnych i statycznych rzeźb klasycznego renesansu. Nowatorstwo ich polegało na wprowadzeniu rozwiązań manierystycznych, zapowiadających nadchodzący barok. Pracował wyłącznie w marmurze, bez pomocy uczniów. Zafascynowany kontrastem powierzchni surowej i wygładzonej dłutem, pozostawił wiele prac niedokończonych. Głowne dzieła rzeźbiarskie to: Walka centaurów z Lapitami 1490-1492, Madonna na schodach 1490-1492, Pieta Watykańska 1498-1500, Bachus 1497-1501, Madonna z Burgii po 1501 roku, Dawid 1501-1504, fragmenty nieukończonego nagrobka papieża Juliusza II: Mojrzesz 1513-1516, Rachel i Lea 1542, nagrobki Medyceuszów Giuliana ks.de Nemours i Lorenza, ks.Urbino w kościele S.Lorenzo we Florencji 1520-1535, Pieta Rondanini 1564. W pracach malarskich Michała Anioła widoczne jest rzeźbiarskie myślenie artysty, którego bardziej interesowało zagadnienie formy w przestrzeni aniżeli problem koloru i światłocenia. Dominuje w nich bogactwo ekspresji i intensywność psychologiczna. Główne dzieła malarskie to: obraz Św.Rodzina 1503, freski w kaplicy Sykstyńskiej-sklepienie 1508-1512, Sąd Ostateczny na ścianie ołtarzowej 1536-1541. Michał Anioł jako architekt wprowadził nowe, dynamiczne zasady kompozycji oraz odmienne pojmowanie przestrzeni, stosował klasyczne elementy w sposób sprzeczny z ich tradycyjnymi funkcjami. W najbardziej nowatorskiej kaplicy Medyceuszy odrzucił kanony klasycznego piękna, przeważając ostro proporcje okien, a pilastry pozbawiając głowic. W zakresie urbanistyki istotną nowość stanowiło wprowadzenie formy owalu jako podstawy ukształtowania architektury Kapitolu. Główne prace architektoniczne i urbanistyczne to: przedsionek biblioteki Laurenziana we Florencji 1524-1534, plac Kapitaloński w Rzymie 1536, rozbudowa pałacu Farnese tamże 1546, kontynuacja budowy bazyliki Św.Piotra-projekt kopuły 1547, kościół Sta.Maria degli Angeli w termach Dioklecjana 1561. Michał Anioł był również autorem poezji, pisanych głównie pod koniec życia.