GLADIATORZY
W starożytnym Rzymie zawodnicy staczajacy walki na arenie cyrkowej lub w amfiteatrze zarówno między sobą jak i dzikimi zwierzętami. Walki gladiatorów wprowadzono w 264 r p.n.e. Ich zwyczaj zapożyczono od Etrusków, którzy w ten sposób oddawali cześć zmarłym, gdzie wcześniej podczas obrzedów pogrzebowych składali ofiary z ludzi. W Rzymie zapasy gladiatorów stanowiły rozrywkę , ale wykorzystywane były także przez ubiegających się o urzędy państwowe organizatorów do zdobycia popularności wśród plebusu. Gladiatorzy byli przeważnie jeńcami wojennymi, niewolnikami, skazańcami, niekiedy byłymi żołnierzami albo siłaczami - ochotnikami. W Rzymie, Kapui, Rawennie i innych miastach istniały szkoły gladiatorów, którzy ćwiczeni byli przez nauczycieli tzw. lanistów, w specjalnych koszarach. W czasach późnego cesarstwa państwo utrzymywało własnych gladiatorów, mieli ich także ludzie zamożni. Zespół gladiatorów z jednej szkoły tzw. familia gladiatora i był wynajmowany lub odsprzedawany urzędnikowi, który organizował walki. Przed wejściem na arenę gladiatorzy składali przysięgę, że nie bedą się oszczędzać w walce. Walczono pieszo lub konno, parami lub całymi oddziałami. Zwycięzcy otrzymywali palmy, później także nagrody pieniężne, a niekiedy zwolnione z dalszego udziału w walkach. Zwyciężonych czekała zazwyczaj śmierć; prawo łaski należało do publiczności. Za sprawą chrześcijan walki gladiatorów zostały oficjalnie zakończone na początku IV wieku przez cesarza Konstantyna I Wielkiego, jednak faktycznie zaprzestano ich organizowania dopiero sto lat później, za czsów cesarza Honoriusza. Do takich gladiatorów należał Spartakus. Gladiatorów można było podzielić na:
* retiarii - uzbrojeni w sieci, trójząb i naramienniki skórzane
* laquearii - posługujący się pętlą zamiast sieci